سوربیتول نوعی کربوهیدرات متعلق به دسته ای از الکل های قندی به نام پلیول است که کاربردهای زیادی در صنعت مواد غذایی داشته و مصرف آن برای درمان برخی عارضه های سلامتی مفید می باشد.
این ماده معمولا برای حفظ رطوبت، شیرین کردن غذا و بهبود بافت به محصولات مختلف از جمله مواد غذایی بسته بندی شده، نوشیدنی ها و داروها اضافه می شود و به سلامت دهان و دندان، دستگاه گوارش و درمان یبوست کمک می کند.
اطلاعات دارویی سوربیتول
سوربیتول یا گلوسیتول یک قند الکلی است که در بدن انسان به آهستگی متابولیزه می شود. سوربیتول به صورت پودر به عنوان ملین استفاده می شود. سوربیتول از کاهش گلوکز حاصل می شود، با جابه جایی گروه هیدروکسیل به جای گروه آلدهید. سوربیتول در آلو سیاه، سیب، گلابی و هلو وجود دارد.
موارد و مقدار مصرف
الف) تخلیه روده.
بزرگسالان و کودکان 12 ساله و بزرگتر:مقدار 120 میلی لیتر از محلول 30-25 درصد از راه رکتوم مصرف می شود.
کودکان 11-2 ساله:مقدار 60-30 میلی لیتر از محلول 30-25 درصد از راه رکتوم مصرف می شود.
ب) به عنوان داروی کمکی همراه با سدیم پلی استیرن سولفونات برای جلوگیری از یبوست.
مقدار 15 میلی لیتر از محلول 70 درصد از راه خوراکی تا بروز اسهال، مصرف می شود، و یا 100-20 میلی لیتر از محلول آن به عنوان حامل خوراکی همراه با رزین مصرف می شود.
راه دیگر، مصرف مقدار 120 میلی لیتر از محلول 30-25 درصد از راه رکتوم است.
مزایای پودر سوربیتول
پودر سوربیتول باعث خرابی دندان‌ها نمی‌شود و برای بیماران دیابتی خوب است. خواص آن‌ها باعث می‌شود که سوربیتول در خیلی محصولات دارای مواد مطلوب و مورد علاقه باشد که تحت شرایط خاصی از گلوکز به‌دست می‌آید.
قند حاصل از آن جزو قندهای الکلی و قند مخصوص بیماران دیابتی است و می‌تواند در محصولات صنایع پخت جهت بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد.
سوربیتول شیرین‌کننده‌ای است که به آسانی در آب حل می‌شود و در مقابل حرارت پخت ثبات دارد و چون جاذب رطوبتی است به‌عنوان یک نرم‌کننده بافت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درجه شیرینی آن تقریباً نصف درجه شیرینی ساکارز است این ماده به‌عنوان یک شیرین‌کننده برای غذاهای افراد دیابتی و غذاهای کنسرو شده همچنین به‌عنوان یک نرم‌کننده و ماده‌ای که رطوبت را به خود جذب می‌کند در کنسروها استفاده می‌شود به‌طوری‌که این ماده به شکل شربتی با غلظت ۷۰% به مقدار ۵ تا ۱۵ درصد اضافه می‌شود.
سوربیتول به دو شکل وجود دارد. سوربیتول پودر شده جانشین ساکارز می‌شود و شربت سوربیتول جایگزین شربت گلوکز می‌شود. پودر سوربیتول به‌طور گسترده‌ای در شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌شود و از شربت گلوکز مشتق شده که خواص مختلفی دارد.
عوارض جانبی سوربیتول
خوشبختانه به نظر می رسد سوربیتول عوارض شایع چندانی ندارد، بیشترین گزارش های دریافتی مربوط به اسهال است که گاهی با گرفتگی و درد شکم یا حالت تهوع نیز همراه می باشد.
مصرف زیاد سوربیتول یا سایر الکل های قندی – به خصوص اگر عادت به مصرف منظم آن ها نداشته باشید – می تواند باعث نفخ و اسهال شود و برای برخی افراد نتایج ناخوشایندی به همراه داشته باشد اما این عارضه برای کسانی که از سوربیتول برای درمان یبوست استفاده می کنند مفید است.
ناگفته نماند سوربیتول بر خلاف برخی ملین ها که مصرف آن ها باعث عادت شده و نباید برای طولانی مدت استفاده شوند، یک ماده ملین کمتر خطرناک و غیر تحریک کننده محسوب می شود اما با توجه به این که با جذب مایعات به سمت روده بزرگ عمل می کند باید مطابق با دستور العمل درج شده روی آن مصرف شود.
با وجود عوارض جانبی بالقوه ذکر شده، طبق اعلام بسیاری از مقامات بهداشت جهانی از جمله سازمان غذا و دارو مصرف این ماده بی خطر است.
- ۰۱/۰۱/۲۳